Παρασκευή, Φεβρουαρίου 11, 2011

Η ποινικοποίηση της αποφυγής πληρωμής εισιτηρίου

Το 1994 ο νομοθέτης κατάργησε από τον ποινικό κώδικα το πλημμέλημα της "δόλιας αποφυγής πληρωμής εισιτηρίου". Το καταργημένο άρθρο 391 του Ποινικού Κώδικα ανέφερε:

"1. Όποιος, εκτός από τις περιπτώσεις της απάτης κατορθώνει δόλια και χωρίς την κανονισμένη πληρωμή να παρευρεθεί σε παράσταση, έκθεση ή ανάλογη διοργάνωση ή να χρησιμοποιήσει κάποιο μέσο δημόσιας κυκλοφορίας ή κάποια άλλη εγκατάσταση που προορίζεται για κοινή χρήση, αλλά με καταβολή αντιτίμου, τιμωρείται με χρηματική ποινή ή με φυλάκιση μέχρι τριών μηνών.
2. Η ποινική δίωξη ασκείται μόνο ύστερα από έγκληση."

Βέβαια, μπορεί αυτό το άρθρο να καταργήθηκε, αλλά εξακολουθεί να ισχύει το αμέσως επόμενο άρθρο, το 392 με τίτλο "δόλια αποδοχή παροχών", το οποίο ποινικοποιεί σχεδόν την ίδια συμπεριφορά:

"1. Όποιος με πρόθεση να μην καταβάλει αντίτιμο παίρνει για άμεση κατανάλωση τρόφιμα ή ποτά ή δέχεται την παροχή καταλύματος ή υπηρεσιών, των οποίων το αντίτιμο είναι άμεσα πληρωτέο κατά τις συνήθειες των συναλλαγών τιμωρείται με χρηματική ποινή ή με φυλάκιση μέχρι τριών μηνών.
2. Η ποινική δίωξη ασκείται μόνο με έγκληση."

Δηλαδή η διαφορά ανάμεσα σε αυτό που καταργήθηκε και σε αυτό που ισχύει είναι ότι στο καταργηθέν άρθρο ο δράστης δεν έχει πληρώσει το εισιτήριο, ενώ στο ισχύον άρθρο δεν έχει σκοπό να το πληρώσει. Πρακτικά είναι απολύτως το ίδιο. Την διάταξη του άρθρου 392 μπορούμε να διαβάσουμε και τυπωμένη στο πίσω μέρος των εισιτηρίων του μετρό, στο οποίο μας ενημερώνει ότι αν δώσουμε σε άλλον το εισιτήριο, τότε αυτός ο άλλος θα έχει δεχθεί παροχή υπηρεσίας με πρόθεση να μην καταβάλλει εισιτήριο, ενώ εμείς θα είμαστε υπόλογοι για παρακίνηση σε τέλεση πλημμελήματος. Κάτι το οποίο, όπως έχω αναλύσει και στο παρελθόν, δεν ευσταθεί νομικά (βλ. Παραχώρηση επικυρωμένου εισιτηρίου στο μετρό).


Αυτή η ποινική προστασία θεώρησε το Υπουργείο Μεταφορών ότι δεν είναι πλέον επαρκής κι ότι πρέπει να επανέλθει σε ισχύ το αδίκημα της "αποφυγής πληρωμής εισιτηρίου" (το "δόλια" έχει αποκοπεί από την τροπολογία.

Η σχετική εισηγητική έκθεση του Υπουργείου αναφέρει τα εξής (με δικές μου υπογραμμίσεις):

"Η λαθρεπιβίβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς θέτει υπό σοβαρή διακινδύνευση την οικονομική και λειτουργική βιωσιμότητα του συστήματος των δημοσίων συγκοινωνιών της χώρας. Η ηθική απαξία της συμπεριφοράς αυτής είναι ιδιαίτερα μεγάλη, δεδομένου ότι η εν λόγω παραβατικότητα επηρεάζει εν τέλει και έχει αρνητικό αντίκτυπο στο σύνολο των πολιτών και της κοινωνίας.

Για τους παραπάνω λόγους κρίνεται απαραίτητη η ποινική πρόληψη και προτείνεται η θέσπιση ρυθμίσεων αντίστοιχων με εκείνες του άρθρου 391 του Ποινικού κώδικα, το οποίο είχε καταργηθεί με το άρθρο 1 παρ. 12β' του ν.2207/1994, όταν οι εν γένει συνθήκες ήταν διαφορετικές και είχε θεωρηθεί ότι επαρκούσαν οι διοικητικές κυρώσεις για να αποτρέψουν την παραβατική συμπεριφορά. "

Αυτές οι γενικόλογες διαπιστώσεις δεν είναι πλέον επαρκείς, ύστερα από την προ 16 ετών κατάργηση της σχετικής ποινικής διάταξης και της εξακολούθησης της ισχύος της άλλης ποινικής διάταξης. Η αιτιολόγηση της επαναφοράς μιας ποινικής ρύθμισης θα πρέπει να υποστηρίζεται από συγκεκριμένες συγκοινωνιολογικές αλλά και εγκληματολογικές μελέτες, οι οποίες θα αποδεικνύουν, με επιστημονική ανάλυση του φαινομένου της "λαθρεπιβίβασης", τις επιπτώσεις που έχει στη "βιωσιμότητα" των μέσων, την ανεπάρκεια του άρθρου 392 που ακόμη είναι σε ισχύ καθώς και την ανεπάρκεια των υφιστάμενων διοικητικών κυρώσεων. Επίσης, που πήγε η περίφημη δημόσια διαβούλευση που θα αφορούσε δήθεν κάθε νομοθετικό μέτρο;

Εν απουσία όλων αυτών των προϋποθέσεων, η ρύθμιση δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια της ορθής νομοθέτησης (good legislation) γεγονός που την καθιστά απορριπτέα. Η συνταγματικότητά της είναι ως εκ τούτου αμφισβητήσιμη.

Διόλου πειστική είναι επίσης η διάκριση που έκανε ο υφυπουργός, ανάμεσα σε διοικητική κύρωση των 200 ευρώ (πρόστιμο Κ.Ο.Κ.) που θα επιβάλλεται για την αποφυγή διοδίων, επειδή πρόκειται για "ιδιωτικό έσοδο", παρουσιάζοντάς το ως μια ευνοϊκότερη κατάσταση από την ποινική κύρωση που περιορίστηκε στα εισιτήρια των μέσων συγκοινωνίας που είναι "δημόσιο έσοδο" (βλ. εδώ). Είτε την βαφτίσεις "διοικητική κύρωση" είτε "ποινική παράβαση", πάλι από την τσέπη του πολίτη θα πληρωθεί και πάλι από το δημόσιο ταμείο θα εισπραχθεί, κι όχι από το ταμείο του "ιδιώτη".

Στην ουσία, μάλιστα, το διοικητικό πρόστιμο των 200 ευρώ είναι και πιο άμεσα εισπρακτέο, αφού αν δεν πληρωθεί θα περάσει μέσα από τη διαδικασία της εφορίας, ενώ για το πιο "σοβαρό" που παρουσιάζεται ότι είναι το δικαστήριο τελικά και να καταδικαστείς, αν πας χωρίς δικηγόρο θα πληρώσεις τα 80 ευρώ (έξοδα της δίκης) και η "ποινή" θα επιβληθεί με αναστολή επί 3ετία εάν έχεις λευκό ποινικό μητρώο. Ενώ αν προσπαθήσεις να ακυρώσεις δικαστικά το διοικητικό πρόστιμο των 200 ευρώ, θα περάσεις μέσα από τα πολυετή και πολυδάπανα δόκανα της Διοικητικής Δικαιοσύνης, όπου είναι κοινό μυστικό πλέον -sorry διοικητικοί δικαστές, αλλά αυτό λέγεται πίσω από τις πλάτες σας, καιρός να το μάθετε- ότι αν δεν έχεις χάσει άνθρωπο, δεν δικαιώνεσαι.




11 σχόλια:

Argos είπε...

Αυτό που δεν καταλαβαίνω βασίλη είναι πως μπορεί να θεωρηθεί ότι τα "εισιτήρια των μέσων συγκοινωνίας που είναι "δημόσιο έσοδο"" στην περίπτωση του ιδιωτικού μονοπώλιου του ΟΑΣΘ στην Θεσσαλονίκη;
Ο υπουργός επίτηδες αγνοεί αυτή την παράμετρο;

e-Lawyer είπε...

Αυτό είναι επίσης μια άλλη τεράστια παράμετρος. Ο ΟΑΣΘ είναι μεν ιδιωτικός, αλλά επιχορηγείται και από το κράτος. Είναι μια ενδιάμεση κατάσταση, η οποία -για παράδειγμα- εμπίπτει ως "κρατική" ανώνυμη εταιρία στον έλεγχο του Συνηγόρου του Πολίτη (θυμίζω την υπόθεση με το staseis.gr που δεν έδινε τα δεδομένα και τον εγκάλεσε ο Συνήγορος). Είναι στις παρυφές του "ευρύτερου δημόσιου τομέα".

Υπάρχει δηλαδή μια αισθητή νομική διαφορά ανάμεσα στις ιδιωτικές κοινοπραξίες οδοποιϊας που εισπράττουν τα διόδια αφενός κι αφετέρου τις ανώνυμες εταιρίες που ίδρυσε το κράτος (και στη συνέχεια σταδιακά αποκρατικοποίησε αλλά ακόμα εποπτεύει) που εισπράττουν τα έσοδα από τα εισιτηρία.

Αυτά τα ξέρει πάρα πολύ καλά ο υπουργός. Άλλωστε η διάκριση ανάμεσα σε ιδιωτικό και δημόσιο είναι μικρής σημασίας στη συγκεκριμένη περίπτωση νομίζω, αφού όλα ο πολίτης θα τα πληρώσει και όλα το κράτος θα τα εισπράξει.

Unknown είπε...

συμφωνω

μια διορθωση

ΦΕΚ Αρ. Φύλλου 1991
23 Δεκεμβρίου 2010

(...)

1. Τα δικαστικά έξοδα ποινικής διαδικασίας τα οποία
ορίζονται στις παραγράφους 1, 3 και 4 εδ. Α΄ του άρθρου
3 του ν.663/1977, όπως αντικαταστάθηκε με το δέκατο
έκτο άρθρο του ν. 969/1979 και συμπληρώθηκε με το άρ−
θρο 38 του ν.1968/1991, αναπροσαρμόζονται ως εξής:

(...)

στ) Επί αποφάσεων λοιπών Ποινικών Δικαστηρίων από
ογδόντα πέντε (85) σε διακόσια (200) Ευρώ.

Ανώνυμος είπε...

εγω πάλι δεν καταλαβαίνω πως είναι δυνατόν χρέος προς ιδιώτη (στην προκειμένη περίπτωση των κατασκευαστικών εταιριων) περνάει στη φορολογική δήλωση. Πως είναι δυνατόν νομικά να στέκει κάτι τέτοιο? Δηλαδή αν χρωστάω 200 ευρώ στον Κορασίδη θα μπορεί και η εν λόγω εταιρία, όπως και κάθε άλλη ιδιωτική εταιρία να περνάει το χρέος μου μέσα στη φορολογική μου δήλωση?
Δεν ανοίγει ο δρόμος για τέτοιου τύπου φαινόμενα?
Και άντε και πληρώσει κάποιος το πρόστιμο των 200 ευρώ. Τα χρήματα αυτά που πάνε? Στις ιδιωτικές εταιρίες ή στα ταμεία του κράτους? Υπάρχει κάποια διευκρίνηση για το θέμα?
Τέλος, θα ήθελα να ρωτήσω το εξής: ξέρετε τα χρήματα απο τα τέλη κυκλοφορία, το 1% που εισπράτει το κράτος απο τις ασφάλειες αυτοκινήτων και ο φόρος βενζίνης που καταλήγουν? Με μια πρόχειρη έρευνα που εχω επιχειρήσει να κάνω στο διαδίκτυο δεν υπάρχει κανένα απολύτως στοιχείο αναφορικά με τη διαχείριση των εν λόγω χρημάτων. Γνωρίζετε νομικά τουλάχιστον που υποτίθεται ότι πηγαίνουν?

e-Lawyer είπε...

´Οχι, δεν περνάει χρέος προς ιδιώτη στην εφορία. Όπως είπαμε παραπάνω, το διοικητικό πρόστιμο είναι κύρωση που επιβάλλει το κράτος και εισπράττει το κράτος. Το χρέος στον ιδιώτη είναι μόνο ό,τι δεν πληρώθηκε από την διέλευση στα διόδια. Πληρώνοντας το πρόστιμο δεν εξαλείφεται η οφειλή στον ιδιώτη. Είναι δύο διαφορετικές απαιτήσεις που εισπράττονται από διαφορετικού φορείς.

Ανώνυμος είπε...

΄Έχω τη γνώμη ότι η γενικόλογη και αόριστη αναφορά της αιτιολογικής έκθεσης ότι η πράξη της μη καταβολής εισιτηρίου αποτελεί "ηθική απαξία ιδιαίτερα μεγάλη" δεν καλύπτει την απαιτούμενη αιτιολογία σχετικά με την ποινική απαξία της πράξης, την ώρα μάλιστα που πλήθος άλλων όμοιας απαξίας παραβάσεις επισύρουν μόνο διοικητικά πρόστιμα, όπως πχ πλήθος παραβάσεων του ΚΟΚ που θα μπορούσαν μάλιστα να αποτελέσουν εν δυνάμει αιτίες για πρόκληση σοβαρότατων αυτοκινητικών ατυχημάτων.
Την ώρα εξάλλου που ο νομοθέτης επιχειρώντας την αποσυμφόρηση των φυλακών επιτρέπει την ευκολότερη απολύση απ΄αυτές έρχεται να τιμωρήσει σε βαθμό πλημμελήματος μιας ασήμαντης απαξίας πράξη, που μόνη της δεν μπορεί να προκαλέσει καμιά απολύτως ζημία στον φορέα του οικονομικού δικαιώματος που πλήττεται απ΄αυτήν.
Φοβούμενος όμως ο νομοθέτης την πιθανότητα η πράξη αυτή να λάβει τη μορφή χιονοστοιβάδας, αντί να φροντίσει δια των αρμοδίων οργάνων να εισπράττει τα μεγάλα ήδη πρόστιμα (60πλάσιο της τιμής του εισιτηρίου) αόριστα και ανεδαφικά χαρακτηρίζει την πράξη ως έχουσα "ιδιαίτερα μεγάλη ηθική απαξία".
Αναρωτήθηκε άραγε ποια είναι η απαξία της πράξης εκείνης που ομολογείται από κάποιον ότι αφορούσε σε αποδοχή παράνομης παροχής ύψους 1εκ μάρκων και η εν συνεχεία απόδοσή της σε κομματικά ταμεία και η οποία παραμένει ατιμώρητη;

Ανώνυμος είπε...

Θέλω να σας ρωτήσω 2 πράγματα για την τροπολογια της άρνησης πληρωμής διοδίων.
1.Μπορούμε να ζητήσουμε ασφαλιστικά μέτρα για να μην πληρωθεί το προστιμο εως ότου εκδικαστεί η υποθεση απο το δικαστήριο.
2.Μπορεί ένας επιχειρηματίας να προσφύγει σε ενα δικαστήριο και να ζητήσει να έχει ίδια μεταχείρηση με τις κατασκευαστικές εταιρείες, δηλ. να παρέμβει το δημόσιο και να βάζει προστιμο σε όσους πελάτες του δεν τον πληρώνουν.
Δεν αστειεύομαι,μένω στις Αφίδνες και είναι θέμα ζωής και θανάτου για μας να μπλοκάρουμε αυτήν την (ν)τροπολογία.

Ανώνυμος είπε...

αγαπητε συνηγορε του πολιτη,για ποσα χρονια ακομη θα πληρωνουμε τις αμαρτιες των πατεραδων μας και των τσιφλικαδων που μας κυβερνουν

cas είπε...

Να κάνω και εγώ μία λίγο άσχετη ερώτηση;

με πιάνει ελεγκτής επειδή δεν έχω εισιτήριο. Προφανώς μέχρι να μου γράψει το πρόστιμο κλπ θέλει λίγο χρόνο. Αν εγώ θέλω να κατέβω σε κάποια στάση, έχει δικαίωμα να με κρατήσει μέσα, μέχρι να μου κόψει το πρόστιμο ή υποχρεούται να κατέβει μαζί μου και να συνεχίσει(ή να αρχίσει, αν δεν έχει αρχίσει ήδη) την διαδικασία εκτός λεωφορείου; επειδή μου έχει τύχει αρκετές φορές να μην αφήνουν τους "παραβάτες" να κατέβουν εκεί που επιθυμούν.

και μία (και πάλι άσχετη)ερώτηση, η υπόθεση του staseis.gr έχει κλείσει, ή περιμένουμε κάποια απόφαση?

τουρκόσπορος είπε...

Δύο παρατηρήσεις:
- το άρθρο (όπως τουλάχιστον εμφανίζεται στο αρχείο στο οποίο παραπέμπει το λινκ για την εισηγητική έκθεση) είναι τόσο στο πόδι γραμμένο, που έχει παραλειφθεί η λέξη "τιμωρείται".
- ένα πιο ουσιαστικό πρόβλημα: εκτός των άλλων, θεωρώ εξαιρετικά προβληματική νομοθετικά τον ορισμό αντικειμενικής υπόστασης εγκλήματος με τους όρους "Όποιος ... εισέρχεται με τον σκοπό αυτό σε χώρο όπου ασκείται έλεγχος για την καταβολή του ανωτέρω αντιτίμου".
Πώς μπορεί να ελεγχθεί με ποιο σκοπό εισέρχεται κανείς π.χ. σε ένα σταθμό μετρό; (διότι αν δεν κάνω λάθος και εκεί ασκείται έλεγχος, απ' τη στιγμή που περάσει κανείς τα ακυρωτικά μηχανήματα).

Unknown είπε...

Καλημέρα . Είμαι άνεργη εδώ και ένα χρόνο και μένα μου ήρθε το χαρτί της εφορίας σήμερα με 1.200 ευρώ οφειλή!! Ήρθε στη μητέρας μου γιατί δεν υποβάλλω δήλωση. Έχουμε μικρό εισόδημα είμαστε στο ενοίκιο ο πατέρας μου (φυσικός) δεν υπάρχει. Ο πατέρας μου (πατριός) δυστυχώς εδώ και κάποιους μήνες είναι άνεργος , έχω μια αδερφή 15 μηνών και ακόμη μια που σπουδάζει στην Θεσσαλονίκη Φιλολογία. Η κατάσταση είναι απελπιστική. Χρωστάμε ήδη στην τράπεζα, μα έκοψαν το τηλέφωνο προχθές, ήρθαν στο μαγαζάκι μας να κόψουν το ρεύμα η μητέρα μου κάθισε μπροστά με το μωρό στα χέρια και έτσι δεν τα κατάφεραν . σήμερα ήρθε και το χαρτί απο το εισητήριο. Οι λύσεις είναι 2 ή να βγω στο δρόμο όσο και αν ντρέπομαι η να αυτοκτονήσουμε και να πεθάνουμε αξιοπρεπώς αφου δεν μπορέσαμε να ζήσουμε αξιοπρεπώς.Δεν είχα όνειρα για ακριβά αμάξια , για πολυτελής βίλες , για χρυσές καρέκλες , είχα όνειρα να ζήσω ανθρώπινα με τα λίγα που μπορώ να πάω βόλτες στα πάρκα και όχι στο εξωτερικό για ψώνια , να βγάλω ένα δίπλωμα να οδηγώ και όχι να με πηγαινοέρχομαι με σοφέρ και λιμουζίνα , ένα σπιτάκι και 2 πιθαμές γης και όχι σπίτια σε όλο τον κόσμο.Ντροπή τους !
Αλήτες εύχομαι να πάρουν και απο τα δικά σας παιδιά τα όνειρα.
Μαρία 23χρ.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...